«Հոկտեմբեր 31-ից Նոյեմբեր 3-ը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, նախագահութեամբ Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի, տեղի ունեցաւ Գերագոյն հոգեւոր խորհրդի (ԳՀԽ) ժողովը: 

Ժողովը ատենապետեցին Մայր Աթոռի դիւանապետ Տ. Արշակ արքեպիսկոպոս Խաչատրեանը եւ Արևմտեան Եւրոպայի Հայրապետական պատուիրակ, Վատիկանում Հայ Եկեղեցւոյ ներկայացուցիչ Տ. Խաժակ արքեպիսկոպոս Պարսամեանը: 

Հայրենական կեանքում ստեղծուած կացութեան, աշխարհաքաղաքական առկայ իրավիճակի եւ այդ համածիրի մէջ Հայաստանի Հանրապետութեան անվտանգային հիմնախնդիրների, բռնի տեղահանուած Արցախահայութեան իրաւունքների պաշտպանութեան, նրանց կեցութեան ապահովման եւ մարդասիրական աջակցութեան ծրագրերի, Արցախի հոգեւոր-մշակութային ժառանգութեան պահպանութեան ուղղութեամբ իրականացուող աշխատանքների վերաբերեալ զեկոյցներով հանդէս եկան Արցախի թեմի առաջնորդ Տ. Վրթանէս եպիսկոպոս Աբրահամեանը, ԳՀԽ անդամ Գէորգ Դանիէլեանը, Արցախի Հանրապետութեան նախկին Պետական նախարար Արտակ Բեգլարեանը, Մայր Աթոռի ընկերային ծառայութեան վարչական խորհրդի ատենապետ Տ. Գէորգ եպիսկոպոս Սարոյեանը եւ Արցախի հոգեւոր-մշակութային ժառանգութեան հարցերու գրասենեակի տնօրէն Տ. Գարեգին վարդապետ Համբարձումեանը։

Անդրադառնալով Ադրբեջանի ցեղասպանական գործողութիւնների հետեւանքով Արցախի ամբողջական հայաթափմանը՝ ԳՀԽ-ն ընդգծեց բռնի տեղահանուած Արցախահայութեան արդար իրաւունքների պաշտպանութեան կենսական անհրաժեշտութիւնը։ Խիստ կարեւոր նկատուեց Արցախցիներին ուղղուած հոգեւոր խնամատարական, մարդասիրական եւ հոգեբանական աջակցութեան ծրագրերի շարունակական իրագործումը, կեցութեան պայմանների բարելաւման եւ աշխատանքի ապահովման ուղղութեամբ ծրագրերի իրականացումը։ 

Մտահոգութեամբ անդրադարձ կատարուեց Արցախի հոգեւոր-մշակութային ժառանգութեան նկատմամբ Ադրբեջանի ժխտողական քաղաքականութեան։ Անհրաժեշտ համարուեց, որ միջազգային, միջեկեղեցական ու միջկրօնական, այլեւ բոլոր հնարաւոր այլ հարթակներում հետեւողականօրէն ներկայացուեն հայկական յուշարձանների, սրբավայրերի ու գերեզմանատների նկատմամբ արձանագրուած ոտնձգութիւնները եւ աշխատանքներ իրականացուեն հայկական ժառանգութեան անխաթար պահպանութեան ուղղութեամբ։ 

Ժողովում որոշուեց նաեւ, որ Արցախի թեմը ստեղծուած կացութեան պայմաններում շարունակելու է պահպանել իր կարգավիճակը եւ գործել համաձայն եկեղեցական-կանոնական սկզբունքների։

Հանրակրթութեան ոլորտում հայագիտական առարկաների ծրագրերի բովանդակային ընդգրկուածութեան եւ կիրակնօրեայ դպրոցների ուսումնական ծրագրերի վերաբերեալ զեկոյցրով հանդէս եկաւ Մայր Աթոռի Քրիստոնէական դաստիարակութեան կենտրոնի տնօրէն Տ. Զաքարիա ծայրագոյն վարդապետ Բաղումեանը։ 

Հայր Սուրբը ժողովականներին տեղեկութիւններ հաղորդեց 2023-24 թթ. նոր չափորոշիչների հիման վրայ հրատարակուած հայագիտական առարկաների ծրագրերի վերաբերեալ։ Մասնաւոր անդրադարձ կատարուեց Հայոց պատմութեան 7-րդ դասարանի դասագրքին, որում առկայ են ինչպէս պատմական, այնպէս էլ եկեղեցագիտական սխալներ ու բացթողումներ։ Խիստ անընդունելի համարուեց, որ դասագրքերի բովանդակութեան մէջ տեղ են գտել գիտական համընդհանուր ճանաչում ստացած, ինչպէս եւ Եկեղեցու կողմից նուիրագործուած սկզբունքներին ու դիրքորոշումներին հակասող անհատական տեսակէտներ ու վարկածներ։ 

Քննարկումների աւարտին յանձնարարականներ տրուեցին պատկան կառոյցների հետ անհրաժեշտ աշխատանքներ իրականացնել հանրակրթութեան ծրագրերից բացառելու բովանդակային նման շեղումներն ու աղճատումները։

Կիրակնօրեայ դպրոցների ուսումնական ծրագրի առնչութեամբ ԳՀԽ-ն որոշեց թեմակալ առաջնորդների եւ համապատասխան մասնագէտների ընդլայնուած քննարկումներ կազմակերպել՝ կարեւորելով սերունդների հոգեւոր դաստիարակութեան ու կրթութեան առաքելութիւնը։ 

Հայաստանում ամուսնութիւնների եւ ծնունդների նուազման,  ամուսնալուծութիւնների աճի, թմրամոլութեան տարածուածութեան, կրօնական կազմակերպութիւնների մարդորսական գործունէութեան մասին զեկոյցներով հանդէս եկան Մայր Աթոռի Իրաւախորհրդատուական յանձնախմբի անդամ Արա Զոհրաբեանը, Մոլութիւնների բուժման ազգային կենտրոնի տնօրէն Սուրէն Նազինեանը եւ Գէորգեան հոգեւոր ճեմարանի՝ աղանդագիտութեան դասախօս Տ. Ղեւոնդ աւագ քահանայ Մայիլեանը։ 

Արձանագրուեց, որ երկրի ապագայի եւ ազգային անվտանգութեան համածիրի մէջ խիստ սպառնալից են յիշեալ ոլորտներում տիրող իրավիճակները եւ ահագնացող միտումները։ Առկայ հանգամանքները նկատի առնելով՝ կարեւոր նկատուեց հովուական խնամքի եւ հոգեւոր քարոզչութեան շրջանակներում յատուկ աշխատանքների իրականացումը՝ ի հզօրացում ընտանեկան, ազգային եւ բարոյական  արժեհամակարգի։

Քառօրեայ ժողովի ընթացքին քննարկուեցին նաեւ Եկեղեցւոյ առաքելութեան արդիւնաւորման առնչուող այլ հարցեր»: